Odstupanje od optimalnog neurorazvoja tijekom prve godine života - kada dijete uputiti neuropedijatru

Abstract

Available only in Croatian.

[Procjena odstupanja u neurorazvoju podrazumijeva primarno dobro poznavanje urednog razvoja dojenčeta. Motorički razvoj djeteta do prve godine života procjenjujemo ovisno o dobi, jer uredan razvoj podrazumijeva jasno vremenski određene raspone u kojima bi dojenče trebalo doseći određene miljokaze (vrijeme kad dijete treba moći učiniti određenu vještinu). Prilikom primarnog kontakta, ovisno o anamnestičkim i dijagnostičkim faktorima neurorizika, dojenče procjenjujemo kao nisko ili visokoneurorizično.  Niskoneurorizično dojenče je ono kod kojeg nalazimo dva ili više faktora neurorizika: distoni sindrom, blaže abnormalne spontane pokrete, UZV nalaz nekompliciranog krvarenja (SEH, IVH 1, IVH 2 i nekomplicirani IVH 3). Visokoneurorizično dojenče je ono kod kojeg imamo dva ili više faktora neurorizika: jasno abnormalni spontani pokreti, nedonoščad s cističnom PVL, donošeno dojenče sa SCL, komplicirani IVH 3 i IVH 4, te dojenče s perinatalnim infarktom.
 Neurološki razvoj dojenčeta procjenjujemo promatrajući više segmenata razvoja. Procjenjujemo mentalni razvoj, ponašanje i socijalnu interakciju, razvoj senzorike (vid, sluh), motorički razvoj, a kao neizostavni parametar neurološkog pregleda uvijek je i mjerenje opsega glave. Procjena motoričkog razvoja podrazumijeva procjenu spontane motorike, mehanizama uspravljanja, položajnih reakcija, tonusa mišića, te refleksa, što kao što je već napomenuto uvijek promatramo u odnosu na dob dojenčeta.
  U najranijoj dojenačkoj dobi procjena spontanih pokreta važan je dio neurološkog pregleda. Spontani pokreti reflektiraju stanje živčanog sustava. Javljaju se već u fetalnom razdoblju, oko termina, te nestaju razvojem voljne motorike s 3 do 4 mjeseca postnatalne dobi. Ovi pokreti pokazuju dobno specifične karakteristike, pa tako u novorođenačkoj dobi prevladavaju pokreti uvijanja, dok se od drugog mjeseca života javljaju pokreti vrpoljenja. Spontani pokreti klasificiraju se kao normalno – optimalni, normalni – neoptimalni, blago abnormalni i definitivno abnormalni. Optimalna procjena je u dobi kada su prisutni pokreti vrpoljenja, od drugog do četvrtog mjeseca života. Činjenica da definitivno abnormalni pokreti predstavljaju u 70-85% slučajeva rizik razvoja cerebralne paralize, sama nam govori u prilog važnosti procjene spontanih pokreta.
U novorođenačkoj dobi, hipotonija, mikrocefalija, makrocefalija, odsutnost refleksa žmirkanja te akustičnog refleksa neka su od odstupanja koja zahtijevaju daljnju obradu i praćenje. U ranoj dojenačkoj dobi obilna ili oskudna spontana motorika, produljena mogućnost izazivanja primitivnih refleksa, kao i njihova odsutnost, abnormalnost u položajnim reakcijama, poremećaj ritma budnosti i spavanja, te poremećaj hranjenja samo su neka od odstupanja koja zahtijevaju daljnju obradu.
 Jasna hipotonija, hipertonus te značajna asimetrija prisutna već u ranom dojenačkom razdoblju odstupanja su koja zahtijevaju neodloživo upućivanje neuropedijatru. Iako u najranijoj dojenačkoj dobi ne moraju biti jasno vidljiva odstupanja, svako dojenče procijenjeno kao visoko neurorizično također zahtijeva neodloživo upućivanje na pregled neuropedijatru.
 Cilj što ranijeg prepoznavanja odstupanja u neurorazvoju je što ranije započinjanje habilitacije, u svrhu minimaliziranja trajnih oštećenja.]